Jaki jest sens prezentów świątecznych?

Niezależnie od tego, czy jest to strach przed wycieczką do zatłoczonego centrum handlowego, czy wyzwanie polegające na dokonaniu właściwego wyboru prezentów, frustracji spowodowanej opóźnieniami w dostawie lub wydatkiem w portfelu, mogą być zakupy prezentów świątecznych stresujący.

Jaki jest w tym wszystkim sens? Czy sezon świąteczny nie powinien skupiać się po prostu na rodzinie, przyjaciołach i jedzeniu? I czy nie byłoby lepiej dla każdego, gdyby wydał własne pieniądze na rzeczy, o których wie, że chce?

Wymiana prezentów może wydawać się marnotrawstwem i niepraktycznym. Jednak jak pokazują badania nauk społecznych, koszty i korzyści dawania prezentów nie są takie, jakimi się wydają.

Pierścień Kula

Podczas prac terenowych w Papui Nowej Gwinei antropolog Bronisław Malinowski udokumentował skomplikowaną tradycję praktykowaną przez lud Massim. Te społeczności wyspiarskie utrzymywały złożony system ceremonialnej wymiany, który opierał się na wręczaniu w prezencie naszyjników z muszli i opasek z muszli. Każdy prezent najpierw przechodził między osobami, a następnie podróżował między wyspami w kręgu, który stał się znany jako „

Pierścień Kuli.”

Artefakty te nie miały żadnej praktycznej wartości użytkowej ani komercyjnej. W rzeczywistości ich sprzedaż była surowo zabroniona przez zwyczaj. A ponieważ przedmioty były zawsze w ruchu, ich właściciele rzadko je nosili. Niemniej jednak Massim odbywał długie podróże, aby je wymienić, ryzykując życie i zdrowie, żeglując po zdradliwych wodach Oceanu Spokojnego w swoich chwiejnych kajakach.

Nie wydaje się to efektywnym wykorzystaniem czasu i zasobów. Jednak antropolodzy zdali sobie sprawę, że Kula odegrała kluczową rolę w kultywowaniu więzi międzyludzkich.

Indywidualnie te prezenty były niezbyt darmowe; przyszli z oczekiwaniem spłaty w przyszłości. Ale ogólnie rzecz biorąc, posłużyły one do stworzenia cyklu wzajemnych obowiązków, w wyniku czego powstała sieć wzajemnych relacji obejmująca całą społeczność.

Efekt dawania

Podobne wymiany istnieją w społeczeństwach na całym świecie. W wielu częściach Azji dawanie prezentów jest integralną częścią Kultura korporacyjna. Podobnie jak w przypadku Massima, te symboliczne prezenty ułatwiają relacje biznesowe.

W dużej części świata zachodniego jednym z najbardziej znanych kontekstów jest zwyczaj wymiany prezentów świątecznych. Przy okazjach takich jak Boże Narodzenie, Chanuka czy Kwanzaa wiele rodzin poświęca dużo czasu, wysiłku i pieniędzy na kupowanie prezentów dla swoich bliskich.

Patrząc na to przez pryzmat zimnej logiki, praktyka ta wydaje się marnotrawstwem. Każdy musi płacić za cudze rzeczy. Niektóre prezenty pozostają niewykorzystane lub zwrócone. Gdyby nikt nie dawał prezentów, byłoby lepiej, gdyby każdy wydał swoje pieniądze i czas zgodnie z własnymi potrzebami i pragnieniami.

Badania psychologiczne sugerują jednak coś innego.

Badania to pokazują wydawać pieniądze na innych czuje się lepiej niż marnowanie pieniędzy na sobie. W rzeczywistości neurobiolodzy odkryli, że przekazanie darowizny wzmacnia mózg obwód nagrody rozjaśnij więcej niż otrzymanie prezentu. Do tego radość z dawania prezentu trwa dłużej niż przelotna przyjemność wynikająca z zaakceptowania tego.

Wymieniając prezenty, możemy podwoić, rozprzestrzeniając uczucia wdzięczność dookoła. Poza tym, ponieważ rodziny i przyjaciele znają swoje gusta, preferencje i potrzeby, istnieje duże prawdopodobieństwo, że tak będzie w przypadku większości ludzi w końcu otrzymają to, czego chcieli, z dodatkową premią w postaci zbliżenia wszystkich razem.

Tkanie sieci połączeń

Zrytualizowane dzielenie się ma miejsce nie tylko w rodzinach, ale także pomiędzy nimi. Pomyśl o przyjęciach urodzinowych, weselach lub baby shower. Od gości oczekuje się przyniesienia prezentu, często o znacznej wartości. Zarówno oni, jak i ich gospodarze często śledzą wartość tych prezentów, a od obdarowanych oczekuje się, że odwdzięczą się prezentem o podobnej wartości, gdy nadarzy się okazja w przyszłości.

Wymiana ta spełnia wiele funkcji. Gospodarzom zapewnia wsparcie materialne, często w trudnych okresach przejściowych, takich jak założenie nowej rodziny. A dla gości jest to jak inwestowanie pieniędzy w fundusz, z którego będą mogli skorzystać, gdy nadejdzie czas, aby zostać gospodarzami. Co więcej, podarunki pomagają podnieść symboliczny status dawcy i obdarowanego, który może zorganizować wystawną ceremonię, częściowo lub w całości sfinansowaną przez gości. Co najważniejsze, wymiany te pomagają budować sieć rytualnych więzi między rodzinami.

Podobne praktyki obejmują nawet Polityka: Kiedy dyplomaci lub przywódcy odwiedzają obcy kraj, zwyczajem jest wymiana prezentów. Francuscy urzędnicy często rozdają butelki wina, podczas gdy włoscy przywódcy są znani z dawania modne krawaty.

Inne prezenty dyplomatyczne mogą być bardziej niezwykłe. Kiedy prezydent Richard Nixon odwiedził Chiny w 1972 r., przewodniczący Mao Zedong wysłał dwie pandy wielkie, nazwanych Ling-Ling i Hsing-Hsing, do Narodowego Zoo w Waszyngtonie. Rząd USA odwzajemnił się wysyłając dwa woły do Chin.

Od muszelek wymienianych przez mieszkańców wysp Pacyfiku po zabawki i swetry umieszczane pod choinkami – dzielenie się zawsze było w centrum wielu tradycji rytualnych. Różni się to zasadniczo od innych form wymiany materialnej, takich jak handel czy barter.

Dla Massima wymiana naszyjnika z muszli na opaskę z muszli nie jest tym samym, co wymiana ignamu rybę, tak samo jak wręczenie prezentu urodzinowego nie jest tym samym, co wręczenie kasjerowi pieniędzy na zakup artykuły spożywcze.

To odnosi się do bardziej ogólnej zasady dotyczącej czynności ceremonialnych: nie są one tym, czym się wydają. W przeciwieństwie do zwykłych zachowań, działania rytualne nie mają charakteru utylitarnego. Właśnie ten brak oczywistej użyteczności czyni je wyjątkowymi.